Bu haber BBC Türkçe’de birinci olarak 24 Haziran 2022’de yayımlanmıştı.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), 24 Ekim’i, birinci çocuk felci aşısını bulan ABD’li hekim ve bakteriyolog Jonas Edward Salk’ı da anmak için Dünya Çocuk Felci Günü ilan etmişti. WHO, Dünya Çocuk Felci Günü’yle her yıl, çocuklara yönelik aşı farkındalığını oluşturmak ve hastalıkla çabanın ehemmiyetine dikkat çekmek istiyor.
ÇOCUK FELCİ NEDİR VE NASIL YAYILIR?
Çocuk felci (polio), virüsü taşıyan bir kişinin dışkısına temas yoluyla ya da öksürük ve hapşırma sırasında dökülen parçacıklarla bulaşan önemli bir enfeksiyon.
Virüs çoğunlukla beş yaşın altındaki çocukları etkiliyor.
Enfeksiyonun bulaştığı insanların çoğunluğu rastgele bir semptom göstermiyor fakat kimilerinde şu şikayetler görülebiliyor:
Yüksek ateş
Boğaz ağrısı
Baş ağrısı
Mide ağrısı
Kaslarda ağrı
Mide bulantısı
Enfeksiyonun görüldüğü bireylerin yüzde biri ile binde biri ortasında değişen oranlarda, çocuk felci virüsünün hudut sistemine saldırması sonucunda bacaklara felç inmesi üzere önemli rahatsızlıklar kelam konusu olabiliyor.
Bu tip felç çoğunlukla süreksiz oluyor ve vakitle hareket etme yetisi geri kazanılabiliyor.
Ancak çocuk felci virüsünün nefes almak için kullanılan kasları etkilemesi durumunda hayati risk taşıyan rahatsızlıklar da görülebiliyor.
BBC
ÇOCUK FELCİ AŞISI KAÇ YAŞINDAYKEN YAPILIYOR?
İngiltere’de geçmişte damla olarak kullanılan ve epey faal olduğu düşünülen çocuk felci aşısı kullanılıyordu. Daha sonra aşı formuna geçildi.
İlk çocuk felci aşısı bir bebeğe sekiz haftalıkken yapılırken, rutin çocukluk aşıları kapsamında 14 yaşına dek dört doz aşı daha uygulanıyor.
Çocuk felcine karşı bağışıklık kazanılması için bu aşıların tümünün olunması gerekiyor.
Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı aşı takvimine nazaran, çocuk felci aşısı; difteri, boğmaca, tetanoz, polio (çocuk felci) ve Hib menenjitine karşı koruyan DaBT-IPA-Hib (beşli karma aşı) halinde, bebeklikte 2, 4, 6 aylıkken yapılıyor ve 18 ve 48 aylıkken de pekiştirme aşıları halinde uygulanıyor.
Sağlık Bakanlığı
ÇOCUKLARINIZI NASIL KORUYABİLİRSİNİZ?
Öncelikle çocuklarınızın aşı kartlarına bakarak rastgele bir aşılarının eksik olup olmadığını denetim etmeniz gerekiyor.
Eğer eksik bir aşı kelam hususuysa aile doktorunuza başvurmanız tavsiye ediliyor.
Sağlık yetkilileri, bebeklere yapılan birinci üç doz aşının çocuk felcine karşı kuvvetli bir müdafaa sağladığını söylüyor.
Ancak Haziran ayı prestijiyle Londra’da birinci üç dozun tamamını yaptıranların oranı yüzde 86. Ülke genelinde ise bu oranın yüzde 92 olduğu belirtiliyor.
2020/21 sayılarına bakıldığında, Londra’da beş yaşındaki 34 bin çocuğun dördüncü doz çocuk felci aşılarını olmadıkları görülüyor.
BBC
ÇOCUK FELCİ DÜNYA GENELİNDE BİR SORUN MU?
1988 yılından bu yana çocuk felci hadiselerinin sayısında yüzde 99 oranında bir düşüş yaşandı.
Çocuk felci olaylarının sayısı 1988’de 350 bin iken 2019’da bu sayı 175’e düştü.
Asya dışındaki tüm kıtaların çocuk felcinden temizlendiği açıklandı. İngiltere’de çocuk felci olayı daha evvel en son 1984 yılında görülmüştü.
Virüse hala Afganistan ve Pakistan üzere aşının herkese ulaştırılmasının mümkün olmadığı ülkelerde rastlanıyor.
Getty Images
WHO’ya nazaran, 2020 yılında dünya genelinde bebeklerin yüzde 83’üne çocuk felci aşısının birinci üç dozu yapılmış durumda.
Son 10 yılda dünya genelinde ağızdan damla olarak verilen çocuk felci aşısından 10 milyar doz tatbik edildi.
Aynı periyotta damla aşı uygulaması olmasaydı 6,5 milyonu aşkın çocuk polyovirüs nedeniyle felç olabilirdi.
ÇOCUK FELCİ NEDEN ‘GERİ DÖNDÜ‘?
İngiltere’de her yıl kanalizasyonlardan toplanan örneklerde çok düşük sayıda çocuk felci virüsü tespit ediliyordu. Lakin artık birinci defa birkaç ay zarfında tekraren genetik ilişkili virüslere rastlandı.
Londra’da tespit edilen çocuk felci virüsünün muhtemelen yakın geçmişte çocuk felci aşısı yaptırmış birinden yayıldığı sanılıyor.
News
Getty Images
BBC
Sağlık Bakanlığı
BBC
Getty Images
