1 Mart 1922 günü, 3. Yasama Yılı Açış Konuşmalasını yapan Mustafa Kemal Paşa, şöyle konuşmuştur;
“Cumhuriyetin devraldığı hukuk sistemi, bir imparatorluk hukuku olduğu için ulusal devletle, monarşiyle özdeşleştiği için de genç cumhuriyetle bağdaşmıyordu. Bütün bu münasebetler sonunda Türkiye’nin yeni bir hukuk sistemi kurması ve bunun için de batı hukukuna yönelmesi kaçınılmaz bir adım olmuştur.
Bizim hala yürürlükte olan uygar kanunumuz Mecelledir. Adalet Bakanlığımız, mecellenin içermediği yahut belirlemediği güç ve açık olmayan durumların, uygun kararlarla genişletilmesi ve sağlamlaştırılması gereğine inanmıştır. Ve bu mevzuyla uğraşmak üzere, uzmanlardan oluşan bir heyet kurulması için bir kanun önerisi hazırlamak üzeredir.
Yargıçlar ve adliye mensuplarının erdemli vazifelerine uygun seçkin bedele sahip bulunmaları adliyemizin övünç kaynağıdır. Adalet Bakanlığının ve mevcut mahkemelerimizin özel niteliklere sahip yargıçlarla donatılması ve sağlamlaştırılması için, bir hukuk fakültesi kurulmasını uygun görerek karar veren Şanlı Meclisimize teşekkür ederim.”
Yeni hukuk sisteminin kurulmasıyla ilgili birinci önemli adım, 1925 yılında Ankara’da Hukuk Mektebi’nin açılmasıdır. Mustafa Kemal Paşa, okulun açılışında yaptığı konuşmada yeni kanunlara duyulan muhtaçlığa bir kere daha değinmiş ve bu kurumun yeni hukuk jenerasyonu yetiştirmek için açıldığını tabir etmiştir. Ancak asıl önemli adımları atıldığı yıl 1926’dır. Bu yıl içerisinde Batı’dan alınan kanunlarla Türk hukuk sistemi yepisyeni bir etrafa girmiştir.
22 Ekim 1924–22 Eylül 1930 tarihleri ortasında Adalet Bakanlığı yapan Mahmut Esat (Bozkurt) Beyefendi; 17 Şubat 1926’da Uygar Yasa’nı, 1 Mart 1926’da Ceza Yasası’nı, 22 Nisan 1926’da Borçlar Yasası’nı, 29 Mayıs 1926’da Kara Ticaret Yasası’nı, 18 Haziran 1927’de Hukuk Davaları Yargılama Adabı Yasası’nı, 9 Ocak 1929’da Ceza Davaları Yargılama Yordamı Yasası’nı, 13 Mayıs 1929’da da Ticaret Yasası’nı hazırlar, TBMM’den kabulünü sağlar.
Adalet Bakanı Mahmut Esat (Bozkurt) Beyefendi; büyük muvaffakiyet ve özveri ile çıkardığı kanunların, günümüzdeki hali içler acısıdır…
18 Eylül 2023
Ahmet Gürel
News
